Staafdiagram

Een staafdiagram (Engels: bar chart) visualiseert tegelijk de waarden van factoren en de onderlinge verhouding tussen die factorwaarden. De factoren waarvan de waarde als staaf wordt weergegeven moeten dezelfde eenheid hebben.

Enkelvoudig staafdiagram

Een staafdiagram gebruik je doorgaans om dezelfde factor voor verschillende (sub)systemen weer te geven (zie ook: Aggregatie). Zo laat onderstaand staafdiagram voor verschillende luchthavens zien hoeveel neerslag er op één dag viel.

Een staafdiagram kun je ook gebruiken om de waarde van een factor op verschillende tijdstippen te visualiseren:

Een staafdiagram gebruik je om de verschillen tussen specifieke periodes in een tijdreeks te benadrukken (zie ook: Discretetijdmodel). Wil je juist benadrukken dat het om een geleidelijke ontwikkeling in de tijd gaat, dan moet je een lijndiagram gebruiken (zie ook: Continuetijdmodel).

Meervoudig staafdiagram

Een meervoudig staafdiagram gebruik je om de waarde van meer dan één factor tegelijk weer te geven. Dat doe je bijvoorbeeld om de verschillen in waarde tussen de factoren te benadrukken. Het onderstaande staafdiagram geeft behalve antwoord op de vraag "Hoe ontwikkelde zich het personenvervoer via Schiphol in het afgelopen decennium?" ook antwoord op de vraag "Is het gemiddelde aantal passagiers per vlucht de afgelopen jaren toegenomen?"

De factoren in een meervoudig staafdiagram mogen verschillende eenheden hebben, zolang je dat maar duidelijk in de legenda aangeeft. In het bovenstaande diagram zijn de waarden bovendien zodanig geschaald dat ze dezelfde ordegrootte hebben.

Gespiegeld staafdiagram

Een gespiegeld staafdiagram kan nuttig zijn om balansgrootheden te visualiseren:

(Bron: Schiphol Group)

Gestapeld staafdiagram

Een gestapeld staafdiagram gebruik je wanneer je de ontwikkeling in het relatieve aandeel van de verschillende factoren in het totaal wilt laten zien. Deze factoren moeten dan wel allemaal dezelfde eenheid hebben. Aan een gestapeld staafdiagram lezen mensen een verhouding zoals 1:2, 3:4 en 1:5 beter af dan aan de grootte van de cirkelsegmenten in een cirkeldiagram.

Histogram

Een histogram visualiseert de verdeling van de waarden die een factor kan aannemen. Dit effect bereik je door het waardebereik van de factor op te delen in een aantal intervallen (Engels: bins) van gelijke grootte, en daarna voor een serie waarnemingen het aantal waarnemingen per interval te tellen.

Om een goed beeld te geven van de relatieve frequenties moet het aantal intervallen niet te groot zijn (want dan worden de staven te kort om duidelijk een patroon te zien) en ook niet te klein zijn (want dan heb je te weinig staven om een goed beeld te krijgen van de vorm van de verdeling). Bij 100 waarnemingen zijn 5 à 10 intervallen doorgaans geschikt. Bij grotere gegevensverzamelingen kun je meer intervallen nemen. Het aantal intervallen wordt ook wel de resolutie van het model genoemd.

Een histogram wordt vaak gebruikt bij het bepalen van de kansverdeling van een stochastische variabele.

Enkelvoudig histogram

Door de in de periode 2001-2010 gemeten windsnelheden bij Schiphol (zie het betreffende lijndiagram) in een histogram weer te geven kun je zien hoe vaak het er verhoudingsgewijs hard waait.

(Bron: KNMI)

Meervoudig histogram

Om voor twee of meer factoren de verschillen in relatieve frequentie per interval te laten zien gebruik je een meervoudig histogram. Zo laat het onderstaande histogram duidelijk zien dat de windsnelheden op Schiphol bij oostenwind heel anders zijn dan die bij zuid-westenwind.

(Bron: KNMI)

Merk op: Wanneer het totale aantal waarnemingen per factor verschilt kun je beter de relatieve frequenties (percentages) weergeven. Op Schiphol waait het veel vaker uit het zuid-westen dan uit het oosten (zie de voorbeelden bij het cirkeldiagram). Door de absolute frequenties per windrichting te schalen naar 0-100% zijn de verdelingen van de windsnelheid per windrichting goed te vergelijken.

Histogram maken in Excel

Hoe je een histogram maakt in Excel wordt uitgelegd in dit clipje op YouTube – zie ook dit model in Excel.

Een schriftelijke uitleg vind je in deze voorbeelduitwerking bij het artikel Kansverdeling.

Zie ook

• Beschrijvende statistiek
• Empirische verdeling
• Oefeningen:Staafdiagram