Modelschema
Een modelschema is een diagram dat de belangrijkste variabelen in een operationeel model of een computationeel model zodanig weergeeft dat duidelijk is:
- van welke variabelen de waarden door het model worden berekend (de uitvoervariabelen)
- voor welke variabelen de waarden in het model moeten worden ingevoerd (de invoervariabelen)
- in welke variabelen (mogelijk voor verificatie en validatie) relevante tussenresultaten worden bijgehouden (interne variabelen)
De invoervariabelen van een model worden ook wel onafhankelijke variabelen of exogene variabelen genoemd.
De uitvoervariabelen en ook de interne variabelen worden ook wel afhankelijke variabelen of endogene variabelen genoemd.
Voorbeeld
Het model dat we als voorbeeld bij de netto contante waarde gebruiken ziet er in formulevorm zo uit:
Het bijbehorende modelschema toont alleen de variabelen die in dit model voorkomen:
Merk op:
- Als een model veel in- of uitvoervariabelen heeft, is het voor de leesbaarheid beter om de variabelen m.b.v. een accolade te groeperen (zoals hierboven gedaan) in plaats van voor elke variabele een aparte pijl te gebruiken.
- Om betekenisvol te zijn hoort bij een modelschema ook een legenda waarin voor elke variabele wordt aangegeven welke factor hij weergeeft.
- Bij een dynamisch model mag je de tijd t en de tijdstap Δt weglaten omdat die per definitie een rol zullen spelen.
- Als alternatief voor zo'n tabel kun je ook een uitgebreid modelschema maken zoals hieronder weergegeven.
Uitgebreid modelschema
Een uitgebreid modelschema toont naast de symbolen van de variabelen ook de grootheden die ze weergeven, en optioneel ook de bijbehorende eenheden. Een legenda is dan niet meer nodig.
Deze representatie is zeer geschikt om de operationeel model mee te introduceren omdat dan in één keer duidelijk is welke symbolen in de modelvergelijkingen gebruikt zullen worden.
Merk op: In dit voorbeeld wordt de tijdstap Δt expliciet weergegeven om duidelijk te maken dat tijdseenheid in jaren wordt uitgedrukt, wat je ook terugziet bij de eenheden van sommige andere variabelen (a = annus, het Latijnse woord voor "jaar").
⊕ Etymologie
De woorden exogeen en endogeen komen uit het Grieks: εξω (exo) "buiten" + γένεσις (genesis) "oorsprong"; ενδον (endon) "binnenin".
