Normering

Normering is het schalen van de waarden van een grootheid op een interval tussen 0 en 1, bijvoorbeeld in een SMART-model.

Dit kan op twee manieren:

• absolute schaling: alle waarden worden gedeeld door een maximale waarde — hierbij blijft nul gelijk aan nul;
• relatieve schaling: het interval tussen een minimale waarde en een maximale waarde wordt lineair geschaald tussen 0 en 1.

In een SMART-model wordt in het algemeen de relatieve schaling toegepast. Bovendien wordt de schaal gespiegeld wanneer hoge waarden van de oorspronkelijke grootheid onwenselijk zijn (bijvoorbeeld bij concentraties van luchtverontreiniging). Zo geldt voor alle genormeerde waarden "hoe dichter bij 1, hoe beter".

Onderstaande tabel laat enkele mogelijkheden zien.

oorspronkelijke waarde	absolute schaling	relatieve schaling	gespiegelde relatieve schaling
15	0,50	0,00	1,00
20	0,67	0,33	0,67
25	0,83	0,67	0,33
30	1,00	1,00	0,00

In het voorbeeld van de tabel is de maximale waarde die bij de schaling gebruikt wordt (30) ook deel van de aanwezige gegevens. Dit hoeft niet altijd zo te zijn. Bij de normering van een tijdreeks van het rendement van een elektriciteitscentrale, bijvoorbeeld, kunnen de waarden worden gedeeld door het theoretisch hoogst haalbare rendement (het "Carnot-rendement"), dat zelf praktisch nooit als werkelijk rendement zal voorkomen.

Relatieve schaling kan gebruikt worden als de gegevens dicht bij elkaar liggen, zodat bij absolute schaling de verschillen te klein zijn om onderscheid te maken.

Na de normering zijn de verkregen getallen dimensieloos, want ieder getal is gedeeld door een getal met dezelfde dimensie.

Normering versus normalisering

"Normering" wordt ook wel eens "normalisering" genoemd. Het verschil tussen de Nederlandse en de Engelse termen draagt daaraan bij:

Engels	Nederlands	toepassing
normalisation	normering	zie boven
standardisation	normalisatie	bijvoorbeeld NEN- en ISO-normen

Zie ook

• Schaal
• Oefeningen:Normering
• Deze videoclip op YouTube