Factor: verschil tussen versies
(Nieuwe pagina aangemaakt met 'Een '''factor''' is een eigenschap van een systeem die van belang is voor de beantwoording van de onderzoeksvraag. :"Een factor is een aspect waar je reken...') |
|||
| (Een tussenliggende versie door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 3: | Regel 3: | ||
:"Een factor is een aspect waar je rekening mee moet houden." | :"Een factor is een aspect waar je rekening mee moet houden." | ||
| − | Het begrip ''factor'' is sterk gekoppeld aan dat van [[actor]]: als geen enkele actor geïnteresseerd is in een bepaald systeemaspect, dan is dat aspect geen factor. Het kan wel zijn dat een bepaalde systeemeigenschap in eerste instantie door geen enkele actor van belang wordt geacht, maar dat uit de systeemanalyse (bijvoorbeeld in de vorm van een [[causalerelatiediagram]]) blijkt dat die | + | Het begrip ''factor'' is sterk gekoppeld aan dat van [[actor]]: als geen enkele actor geïnteresseerd is in een bepaald systeemaspect, dan is dat aspect geen factor. Het kan wel zijn dat een bepaalde systeemeigenschap in eerste instantie door geen enkele actor van belang wordt geacht, maar dat uit de systeemanalyse (bijvoorbeeld in de vorm van een [[causalerelatiediagram]]) blijkt dat die systeemeigenschap direct of indirect invloed heeft op iets waar een van de actoren wél in geïnteresseerd is. Dan kan die systeemeigenschap dus alsnog een factor worden. |
== Voorbeeld == | == Voorbeeld == | ||
| − | Als het probleem van files, of het wel of niet 130 km/h mogen rijden op autosnelwegen, weer eens in het nieuws is wordt vrijwel altijd het belang van de automobilist genoemd: die moet zich snel kunnen verplaatsen vanwege zijn werk. Files zijn slecht voor de Nederlandse economie. De verantwoordelijke minister van Infrastructuur en Milieu vraagt daarom regelmatig aan experts om uit te rekenen hoeveel reistijd wordt bespaard door een hogere maximumsnelheid op bepaalde tracés in te voeren. In die berekening spelen factoren als de wegcapaciteit en de doorstroming op de weg een belangrijke rol. Tegelijk moet de minister | + | Als het probleem van files, of het wel of niet 130 km/h mogen rijden op autosnelwegen, weer eens in het nieuws is wordt vrijwel altijd het belang van de automobilist genoemd: die moet zich snel kunnen verplaatsen vanwege zijn werk. Files zijn slecht voor de Nederlandse economie. De verantwoordelijke minister van Infrastructuur en Milieu vraagt daarom regelmatig aan experts om uit te rekenen hoeveel reistijd wordt bespaard door een hogere maximumsnelheid op bepaalde tracés in te voeren. In die berekening spelen factoren als [[Verkeersstroommodel|de wegcapaciteit en de doorstroming]] op de weg een belangrijke rol. Tegelijk moet de minister ervoor waken dat andere algemene belangen zoals veiligheid (van verkeersdeelnemers) en gezondheid (van omwonenden) niet door verhoging van de maximumsnelheid in gevaar kunnen komen. Op die manier worden ook verkeersveiligheid en luchtkwaliteit factoren die de experts in hun onderzoek moeten meenemen. |
== Factoren en variabelen == | == Factoren en variabelen == | ||
| Regel 21: | Regel 21: | ||
| wegcapaciteit || | | wegcapaciteit || | ||
* W (totale lengte van het wegennet in Nederland in 10<sup>3</sup> km) | * W (totale lengte van het wegennet in Nederland in 10<sup>3</sup> km) | ||
| − | * | + | * N<sub>R</sub> (aantal rijstroken van wegdeel W) |
| − | * | + | * q<sub>max</sub> (theoretisch maximum in 10<sup>3</sup> voertuigen per uur) |
| − | * | + | * q<sub>eff</sub> (effectieve capaciteit op basis van metingen tijdens de spitsuren) |
|- | |- | ||
| doorstroming op de weg || | | doorstroming op de weg || | ||
| − | * | + | * q(t) (intensiteit in tijdstap t, d.w.z. aantal voertuigen per uur dat meetpunt passeert) |
| − | * | + | * u(t) (gemiddelde snelheid van deze voertuigen in km/h) |
|- | |- | ||
| luchtkwaliteit || | | luchtkwaliteit || | ||
| Regel 35: | Regel 35: | ||
| verkeersveiligheid || | | verkeersveiligheid || | ||
* O<sub>''j''</sub> (aantal verkeersongevallen in Nederland in jaar ''j'' ) | * O<sub>''j''</sub> (aantal verkeersongevallen in Nederland in jaar ''j'' ) | ||
| − | * P<sub> | + | * P<sub>DOV</sub> (kans op een dodelijk ongeval tijdens een verplaatsing) |
* V<sub>rel</sub> (relatieve verkeersveiligheid in ongevallen per voertuigkm) | * V<sub>rel</sub> (relatieve verkeersveiligheid in ongevallen per voertuigkm) | ||
|} | |} | ||
Huidige versie van 10 nov 2020 om 07:31
Een factor is een eigenschap van een systeem die van belang is voor de beantwoording van de onderzoeksvraag.
- "Een factor is een aspect waar je rekening mee moet houden."
Het begrip factor is sterk gekoppeld aan dat van actor: als geen enkele actor geïnteresseerd is in een bepaald systeemaspect, dan is dat aspect geen factor. Het kan wel zijn dat een bepaalde systeemeigenschap in eerste instantie door geen enkele actor van belang wordt geacht, maar dat uit de systeemanalyse (bijvoorbeeld in de vorm van een causalerelatiediagram) blijkt dat die systeemeigenschap direct of indirect invloed heeft op iets waar een van de actoren wél in geïnteresseerd is. Dan kan die systeemeigenschap dus alsnog een factor worden.
Voorbeeld
Als het probleem van files, of het wel of niet 130 km/h mogen rijden op autosnelwegen, weer eens in het nieuws is wordt vrijwel altijd het belang van de automobilist genoemd: die moet zich snel kunnen verplaatsen vanwege zijn werk. Files zijn slecht voor de Nederlandse economie. De verantwoordelijke minister van Infrastructuur en Milieu vraagt daarom regelmatig aan experts om uit te rekenen hoeveel reistijd wordt bespaard door een hogere maximumsnelheid op bepaalde tracés in te voeren. In die berekening spelen factoren als de wegcapaciteit en de doorstroming op de weg een belangrijke rol. Tegelijk moet de minister ervoor waken dat andere algemene belangen zoals veiligheid (van verkeersdeelnemers) en gezondheid (van omwonenden) niet door verhoging van de maximumsnelheid in gevaar kunnen komen. Op die manier worden ook verkeersveiligheid en luchtkwaliteit factoren die de experts in hun onderzoek moeten meenemen.
Factoren en variabelen
In het spraakgebruik worden de termen factor en variabele vaak als synoniem gebruikt. Wij gebruiken ze echter om twee gerelateerde maar niettemin wezenlijk verschillende concepten mee aan te duiden: factoren zijn eigenschappen van een systeem (dus te observeren in de werkelijkheid); variabelen zijn symbolische representaties van factoren binnen een operationeel model.
Onderstaande tabel geeft een impressie van de diversiteit aan manieren waarop deze factoren door variabelen kunnen worden weergegeven. Zoals je ziet vormt de in de tweede kolom gegeven toelichting bij elk van de genoemde variabelen in wezen een operationalisatie (= nadere precisering tot iets wat meetbaar is) van de corresponderende factor.
| Factor | Voorbeelden van variabelen |
|---|---|
| (aspect van de werkelijkheid) | (symbolische representaties binnen een model) |
| wegcapaciteit |
|
| doorstroming op de weg |
|
| luchtkwaliteit |
|
| verkeersveiligheid |
|
